Polskie per?y geologiczne, o których ma?o kto s?ysza?

[rogoz]

Polskie per?y geologiczne, o których ma?o kto s?ysza?
Joanna Bosakowska, Pozna? 2009-11-05, ostatnia aktualizacja 2009-11-05 15:03:46.0

Nie b?dziemy trzyma? wyników bada? w szufladach, chcemy si? nimi podzieli?, zapali? ludzi do historii Ziemi - zapowiada g?ówny geolog kraju

Czy wiecie, gdzie jest najwi?ksza góra w Polsce? W wielkopolskiej K?odawie - si?ga prawie 6 km w g??b ziemi. To wielka góra soli, która powsta?a przed milionami lat, gdy obszar centralnej i zachodniej Polski pokrywa?o - okresowo wysychaj?ce - morze. K?odawska kopalnia znana jest z unikalnej w ?wiecie soli ró?owej, która swój kolor zawdzi?cza domieszce tlenku ?elaza.

Za to w Che?mie jest jedyna w Europie kopalnia kredy pisz?cej. Labirynt jej podziemnych korytarzy ci?gnie si? przez kilkadziesi?t kilometrów.

Z kolei najwi?kszy w Polsce g?az narzutowy Tryg?aw le?y we wsi Tychowo w woj. zachodniopomorskim. Jego obwód to 44 m, cz??? nadziemna wysoka jest na 3,8 m, a podziemna na 4 m. Przywlók? go tam lodowiec.

Ciekawe? Geolodzy te? tak my?l? i chc? nas przekona?, ?e ?lady wydarze? sprzed tysi?cy, ba! - milionów lat, s? fascynuj?ce i mog? stanowi? nie lada gratk? dla turystów. I dla tych, co na turystach zarabiaj?.

Lubuskie, powiat ?arski. Oko?o 450 tys. lat temu zatrzyma? si? tu - posuwaj?cy si? od pó?nocy - lodowiec. Wysoki na kilkaset metrów l?dolód dos?ownie wycisn?? spod ziemi pok?ady w?gla brunatnego, ?wiru, i?u. Ziemia i ska?y utworzy?y sie? w?skich, wysokich na 20-30 m wzgórz, które uk?adaj? si? w kszta?cie podkowy. Tak powsta? ?uk Mu?akowa, który dzi? przez graniczn? rzek? - Nys? ?u?yck? - podzielony jest na dwie cz??ci: niemieck? i polsk?.

Ale na tutejszy malowniczy krajobraz wp?yw mia? nie tylko lodowiec, ale i cz?owiek. Na pocz?tku XIX w. ko?o ??knicy zacz?to wydobywa? i?, piasek, ?wir, które s?u?y?y do produkcji cegie?, szk?a i ceramiki. Opalano je brykietami z w?gla brunatnego.

Górnicy pracowali tu do 1973 r. Potem dawne zag??bie górnicze wzi??a we w?adanie przyroda. Glinianki i zbiorniki, które powsta?y w wyniku osiadania terenu nad chodnikami kopalni, wype?ni?y si? ró?nobarwn? wod?: szmaragdow?, ?ó?t?, br?zow?, niebiesk? (barwa zale?y od sk?adu chemicznego). Ponad sto zbiorników zajmuje powierzchni? blisko 150 ha. W wielu z nich brak ?ycia - zwi?zki siarki wyp?ukiwane z pok?adów w?gla brunatnego silnie zakwaszaj? wod?.

Lodowiec ze Skandynawii przywlók? ze sob? tak?e tony kamieni polnych, które wykorzystywano do budowy (przyk?adem gotycki ko?ció? w Niwicy) i zdobienia budynków gospodarczych.

Do tego obrazu dodajmy jeszcze park w stylu angielskim, który zosta? wpisany na list? ?wiatowego Dziedzictwa UNESCO. Park za?o?y? ksi??? Hermann von Pückler, rozpo?ciera si? on pomi?dzy ??knic? a niemieckim Bad Muskau, po obu stronach Nysy ?u?yckiej.

Henryk Jacek Jezierski, g?ówny geolog kraju, mówi krótko: - ?uk Mu?akowa to geologiczna per?a na mapie Polski.

K?opot w tym, ?e o tej perle ma?o kto wie. Mo?e zmieni si? to przyznaniu przez Ministerstwo ?rodowiska polskiej cz??ci ?uku Mu?akowa rangi geoparku? Niemiecka cz??? ju? taki status ma.

To pierwszy geopark w Polsce, który ma nie tylko chroni? "geologiczne dziedzictwo", ale i promowa? nauk? o budowie i historii Ziemi. Powstan? tu kolejne rezerwaty geologiczne, ?cie?ki edukacyjne, geotropy, czyli tablice informuj?ce w sposób zrozumia?y dla laików, co ciekawego dzia?o si? tu w dziejach Ziemi. Tak jak po niemieckiej stronie ?uku Mu?akowa.

Jezierski: - Wtedy wreszcie przyjad? tury?ci, znajd? si? inwestorzy, którzy w?o?? pieni?dze w hotele i restauracje. Na geologii da si? zarobi?.

Przyk?adem jest wie? Ba?tów w ?wi?tokrzyskiem, któr? odwiedza rocznie kilkaset tysi?cy ludzi. Przyci?ga ich Park Jurajski, który powsta? pi?? lat temu na fali odkry? ?ladów po prehistorycznych gadach. Góry ?wi?tokrzyskie to dla geologów raj - s? tam ska?y i skamienia?o?ci ze wszystkich chyba okresów w dziejach Ziemi. Nie dziwi wi?c, ?e to tam ma w?a?nie powsta? jeden z kolejnych planowanych geoparków - Dolina Rzeki Kamiennej.


Gdzie s? dziwy natury

?uk Mu?akowa - pierwszy w naszym kraju geopark. Tak? rang? nada? mu 21 pa?dziernika tego roku minister ?rodowiska. Strona polska i niemiecka chce, by park sta? si? cz??ci? sieci geoparków UNESCO (których jest dzi? w Europie 35)

Planowane
Dolina rzeki Kamiennej (?wi?tokrzyskie) - geopark obejmie 14 punktów, m.in. stanowisko "Piek?o" pod Niek?aniem, So?tyków, który s?ynie z wyst?powania gagatu, ozdobnej odmiany w?gla brunatnego oraz Krzemionki Opatowskie

Ja?wie? - obszar pogranicza polsko-litewskiego obejmuj?cy m.in. Pojezierze Suwalskie. Malowniczy krajobraz zosta? ukszta?towany przez ostatnie zlodowacenie

Ma?opolski Prze?om Wis?y - geopark obejmie obszar od Zawichostu do Pu?aw, m.in. urwiste zbocza doliny Wis?y pod Kazimierzem Dolnym

Joanna Bosakowska, Pozna?
?ród?o: http://wyborcza.pl/1,75476,7224224,Polskie_perly_geologiczne__o_ktorych_malo_kto_slyszal.html[/b]