Kilometry | Opis | Zdj?cia |
0 | Szlak ?ó?ty cz?sto okre?lany jest jako szlak martyrologii. Skar?ysko w czasie II Wojny ?wiatowej by?o wa?nym punktem oporu. Ju? od pocz?tku okupacji hitlerowskiej dzia?a?y tu liczne organizacje. Ludno?? miasta zap?aci?a za to krwi? swoich mieszka?ców. W?druj?c szlakiem odwiedzamy miejsca pami?ci narodowej, miejsca egzekucji i cmentarze z okresu Powstania Styczniowego i II Wojny ?wiatowej. Szlak wiedzie lasami dlatego mo?emy tak?e pozna? pi?kno przyrody w okolicach Skar?yska. Zaliczam go do naj?adniejszych szlaków w pobli?u miasta. D?ugo?? szlaku ok. 30 km. |  |
0 | Szlak turystyczny rozpoczyna si? przy talicy wykonanej przez miejscowy oddzia? PTTK. Dworzec PKP powsta? podczas budowy linii kolejowej D?blin - Zag??bie oddanej do u?ytku w 1885 roku. Swego czasu by? jednym z najpi?kniejszych budynków dworcowych w Polsce. Warto wyj?? na peron przed budynkiem, gdzie na ?cianie znajduje si? tablica po?wi?cona kolejarzom poleg?ym podczas II Wojny ?wiatowej. Sprzed dworca kierujemy si? w lewo Al. Niepodleg?o?ci, dochodzimy do ulicy Bankowej i lekko w prawo skos wchodzimy do parku. |  |
0,2 | Park miejski - ostatnio odnowiony, uprz?tni?to zb?dne zakrzaczenia i wyremontowano fontann?. Dochodzimy do skrzy?owania z Al. Tysi?clecia. |  |
0,5 | Idziemy ul. Sporn? do skrzy?owania z ul. ?eromskiego i po schodkach w??czamy si? w ci?g ul. Sezamkowej. Docieramy do lasu przy szpitalu. Skr?camy w ?cie?k? wiod?c? laskiem brzozowym, przekraczamy ul. Szpitaln? i rozpoczynamy podej?cie na Gór? Baranowsk? (324,7 m.npm.) Dochodzimy do Pogorza?ego. Skr?camy w prawo a za chwil? w lewo skos. Z lewej strony budynek Szko?y Podstawowej nr 9. |  |
3 | Na terenie szko?y znajduje si? pomnik po?wi?cony ?o?nierzom AK pododzia?u "Morwa" poleg?ym podczas wojny i zamordowanym w obozach koncentracyjnych i ka?niach w latach 1939 - 1956. Dochodzimy do krajowej 7-ki, przekraczamy j? i kierujemy si? drog? w?ród zabudowa? w kierunku lasu. |  |
3,5 | Z drogi po prawej stronie rozci?ga si? widok na dolin? Ole?nicy i widoczne na horyzoncie Wzgórza Szyd?owieckie. |  |
4,5 | W?drujemy dalej Garbem Gielniowskim. Lasy tego kompleksu stanowi? pozosta?o?? pierwotnej Puszczy ?wi?tokrzyskiej. Znajduj? si? one w zasi?gu naturalnego wyst?powania jod?y pospolitej, buka zwyczajnego, modrzewia polskiego oraz jaworu. Szlak wprowadza nas do lasu bukowo grabowego z domieszk? sosny. Runo jest ubogie, tylko wiosn? pojawiaj? si? tu kwiaty, dno lasu pokryte jest li??mi. |  |
5 | Wedruj?c dalej docieramy do polany ze ?ród?em. Szlak na polance skr?ca gwa?townie pod k?tem 270 stopni i ponownie zanurza si? w las. Po pewnym czasie do??czaj? znaki szlaku niebieskiego Pogorza?e - Ku?niaki. |  |
6,5 | Teren stopniowo obni?a si? i dochodzimy do bezimiennego stumyka. |  |
6,5 | Tu? po jego przej?ciu natrafiamy na stare torowisko kolejki w?skotorowej przecinaj?ce szlak. |  |
8 | Wspólnie biegn?ce szlaki doprowadzaja nas do polany, na której znajduje si? cmentarz partyzancki i w?ze? szlaków turystycznych. |  |
8 | Powstanie cmentarza zwi?zane jest ze ?mierci? 5 partyzantów ( kpr. "Wilk" - Józef Domaga?a, bsm.mat. "Katylina" - NN, kpr. "Czarny I" - Stanis?aw Kowalski, kpr. "Jab?onka" - Jan Pisarek i strz. "Czrny II" - Zbigniew Szymanowicz) z oddzia?u AK J. Piwnika "Ponurego", którzy zgin?li 3 sierpnia 1943 r. w zasadzce obok gajówki Mo?ciska ko?o wsi Mroczków.
 Zdj?cie pomnika postawionego w miejscu potyczki...
Cia?a zabitych przeniesiono i pochowano na stoku Skarbowej Góry. Na rozkaz komendanta podobwodu "Morwa" ?o?nierze AK z placówek "Skar?ysko Ksi???ce", "Pogorza?e" i "?azy" wykarczowali teren wokó? mogi?, ogrodzili modrzewiowym ogrodzeniem i ustawili krzy?. W Zielone ?wi?tki w 1944 roku cmentarz po?wi?cono. Odt?d chowano tu poleg?ych partyzantów. W 1947 roku ustawiono skromny pomnik z ?elaznym krzy?em, a w 1989 roku teren otoczono nowym ogrodzeniem. Spoczywa na nim 34 ?o?nierzy AK. |  |
8,5 | Kierujemy si? w lew? stron? mijaj?c tablic? z mapkami szlaków i kierukowskazami. ?agodnie wchodzimy na zbocze Skarbowej Góry. Okolice cmentarza partyzanckiego, wzd?u? ?ó?tego szlaku porasta las bukowy z p?atami ro?linno?ci typowymi dla buczyny karpackiej. Ro?nie tu m. in. przytulia wonna (marzanka wonna), ?ywiec cebulkowy, podkolan zielonawy i czosnek nied?wiedzi. Po pewnym czasie dotrzemy do powlonego, obrobionego kloca drewna - to pozosta?o?ci krzy?a (po prawej stronie od szlaku). Napis wyryty na krzy?u informuje, ?e... "Gajowy Wawrzyniec Kaczmarczyk tu zabity przez swego nieprzyjaciela 5 czerwca 1915 roku fundatorowie ... dalej nieczytelne". |  |
9,5 | Szlak ?ukiem skr?ca w lewo i wychodzimy na zniszczony le?ny dukt. Po przej?ciu oko?o kilometra dochodzimy do polany i skrzy?owania z drog? wiod?c? z Pogorza?ego do ?azów. Na polanie okaza?y d?b i jod?a. Zaczyna si? droga stra?owa nr 7 o czym informuje tablica. |  |
11 | Idziemy drog? stra?ow? a? do nast?pnego skrzy?owania. Droga w lewo prowadzi nad zalew "Bernatka", droga w prawo do Majdowa i ?azów (przy tej drodze ro?nie s?ynny, tajemniczy d?b). Dalej poruszamy si? ?cie?k? poprowadzon? starym nasypem kolejki w?skotorowej. |  |
12 | Dochodzimy do zniszczonego mostu kolejkowego. Miejsce to nazywane jest "Zerwane". Pod koniec maja 2002 roku dwie pot??ne nawa?nice spowodowa?y gwa?towny przybór wody w dolinie rzeki Bernatki. W okolicach Zerwanego nast?pi?o skumulowanie fali powodziowej, Jeden z przyczó?ków dawnego mostku zosta? podmyty i porwany przez wezbran? wod?. Efektem by?o zerwanie kolejnych tam na zalewie na Bernatce i na zalewie w Bli?ynie. Do dzi? mo?emy obserwowa? skutki tamtej burzy: wyrwane z korzeniami drzewa, fragmenty zniszczonych przyczó?ków. Z powodu braku mostka trzeba przeskoczy? Bernatk? po u?o?onych kamieniach. |  |
14 | Po przekroczeniu Bernatki poruszmy sie dalej nasypem kolejki a potem le?nymi scie?kami dociramy do mogi?y i pomnika. Upami?tnia on m?cze?sk? ?mier? 760 Polaków (cz?onków OB ZWZ, inteligencji i osób uj?tych w ob?awach na hubalczyków) zamordowanych w tym miejscu 29 czerwca 1940 roku. By?a to najwi?ksza egzekucja przeprowadzona przez hitlerowców na Kielecczy?nie. |  |
15,2 | Od mogi?y idziemy drog? do skrzyzowania i skr?camy za krzy?em w prawo. Wchodzimy d?ugim ?agodnym podej?ciem do prze?amania stoku Bia?ej Góry. Dawniej wiod?a t?dy kamienista droga, zniszczona podczas oberwania chmury o którym wspomina?em podczas omawiania "Zerwanego". Na skrzy?owaniu le?nych dróg skr?camy w lewo. |  |
16 | Piaszczyst? drog? idziemy przez las lekko skr?caj?c w lewo. Na skraju lasu pojawia si? droga ?u?lowa. Nie wchodz?c na sam szczyt omijamy Bia?? Gór? (354 m. npm.) Jeszcze niedawno z jej szczytu roztacza? si? rozleg?y widok na Kotlin? Skar?ysk? jednak szybko rosn?ce brzozy zas?oni?y ten widok. Gdy droga zaczyna si? obniza? w prawo odbija inna droga w któr? mo?emy na chwil? skr?ci? opuszczaj?c szlak. Po oko?o 50 metrach po lewej stronie ?adny widok na Bukow? Gór?. Wracamy na szlak i idziemy w dó? do drogi asfaltowej na Zagórzu, ni? w lewo, a na skrzy?owaniu w prawo do pierwszych zabudowa? za lasem. Schodzimy w prawo w ?cie?k? biegn?c? skrajem lasu. Dochodzimy do szutrowej drogi wij?cej w?ród zabudowa? osiedla Pod Lasem i Bugaja. Przekraczamy drog? Skar?ysko - Ko?skie i lini? kolejow?. Schodzimy po schodkach przy budce dró?nika, skr?camy nieco w lewo, dochodzimy do parkingu. Z parkingu w prawo w drog? le?n?, która doprowadzi nas do mogi?y na Borze. |  |
20,2 | Mogi?a na Borze to kolejne miejsce martyrologii. Upami?tnia rozstrzelanie w dniach od 12 do 16 lutego 1940 roku 360 ?o?nierzy pierwszej powo?anej do ?ycia podczas II Wojny ?wiatowej polskiej organizacji oporu "Orze? Bia?y" i Zwi?zku Walki Zbrojnej. Corocznie organizowane s? tu uroczysto?ci upami?tniaj?ce tamte wydarzenia. ?cie?k? przez bór sosnowy schodzimu ku rzece Kamiennej. Skr?camy w lewo i wzd?u? stoku doliny rzecznej dochodzimy do pomnika. |  |
21,4 | Tablica na pomniku wykonanym z czerwonego piaskowca informuje, ?e... w tym miejscu, w m?ynie wodnym W?adys?awa Cioka w dniu 6 pa?dziernika 1943 roku dru?yna ochronna "Ponurego" komendanta ?wi?tokrzyskich zgrupowa? partyzanckich Armii Krajowej stoczy?a bój z ?andarmeri? niemieck? usi?uj?c? pojma? szefa Kedywu KG Armii Krajowej gen. Emila Fieldorfa "Nila" wizytuj?cego Komend? Okr?gu Radomsko - Kieleckiego "Jod?a". Dzi?ki bohaterskiej postawie ?o?nierzy ochrony zamiar nieprzyjaciela nie powiód? si?. W boju zgin?? ?p. kpr. "J?drek" - Andrzej Pasek.
Jednak wg. ?róde? C. Chlebowski "Pozdrówcie Góry ?wi?tokrzyskie" - spotkanie mia?o miejsce 7 pa?dziernika. Uczestniczyli w nim m.in. p?k. "Nil", p?k. "Daniel", pp?k. "Rawicz" por. Ponury". W czasie spotkania zaprezentowano wykonany w zak?adach suchedniowskich prototyp nowego pistoletu maszynowego. | [ |
21,4 | Po m?ynie nie ma ju? prawie ?ladu. Podczas omawianego powy?ej spotkania m?yn ju? by? cz??ciow? ruin? po powodzi z 1939 roku, która zniszczy?a jaz i podmy?a budynek. Dodatkowo w czasie ataku m?yn zosta? trafiony pociskiem z granatnika i sp?on??. Dalej szlak prowadzi ?cie?k? wzd?u? nurtu Kamiennej, która miejscami ma tutaj charakter prze?omowy i podmywa wysokie brzegi ods?aniaj?c korzenie drzew. |  |
21,6 | Meandruj?ca Kamienna pozostawi?a starorzecza, które s? siedliskiem ro?linno?ci wodnej. Wiosn? roi si? tu od ?ab i ropuch pod??aj?cych na gody. Na brzegu wygrzewaj? si? jaszczurki ?yworodne i zaskro?ce. Latem mo?emy obserwowa? kwitn?ce gr??ele ?ó?te. |  |
22,4 | Po metalowej k?adce przekraczamy rzek? i idziemy ?cie?k?, cz?sto zmieniaj?c? kierunek a? do ulicy Kili?skiego. Skr?camy w prawo. Towarzysz? nam znaki niebieskie szlaku rowerowego Berlin - Lwów. Dochodzimy do lasu i ostro skr?camy w lewo w le?n? ?cie?k?. Pocz?tkowo idziemy borem sosnowym, który po przekroczeniu linii energetycznej stopniowo, gdy zbli?amy si? do szczytu Góry Baranowskiej, zmienia si? w bór jod?owo- sosnowy i jod?owy z bogatym podszytem. Mo?emy tu spotka? du?e ssaki: sarny, jelenie a nawet ?osia. |  |
25 | Z lasu wychodzimy na tras? E-7obok mogi?y nieznanego ?o?nierza.
Przej?cie przez ruchliw? 7-k? wymaga zachowania szczególnej ostro?no?ci. |  |
25 | Po drugiej stronie trasy E-7 widoczna Karczma Le?na i pomnik po?wi?cony "poleg?ym w walce z hitlerowskim okupantem o wyzwolenie narodowe i spo?eczne". |  |
25,2 | Pocz?tkowy odcinek szlaku za 7-k? trudny do przej?cia, zaro?ni?ty, ale wkrótce docieramy do kolejnego miejsca martyrologii. Dwie mogi?y. Tabliczka umieszczona na krzy?u informuje, ?e jest to... "miejsce u?wi?cone m?cze?sk? krwi? Polaków walcz?cych o wolno??. Tu w dniu 6.4.1942 gestapowcy rozstrzelali 29 Polaków". Tabliczka na drugiej mogile informuje, ?e ..."Tu rozstrzelali hitlerowcy w dniu 18 kwietnia 1942 r. naszych braci rodaków walcz?cych o Polsk?". |  |
25,8 | ?cie?ka prowadzi lasem mieszanym po stoku w dó?. Miejscami dominuje buczyna. Po obu stronach szlaku widoczne wyrobiska rudy ?elaza (pozosta?o?ci dawnych kopal?) w postaci g??bokich lejów. Znajduj? si? tu tak?e stanowiska ro?lin chronionych: przylaszczek, miodownika melisowatego , lilii z?otog?ów i storczyków - pozosta?o?ci dawnego runa gr?dowego. Wychodzimy w Baranowie, który pretendowa? swego czasu do miana miejscowo?ci uzdrowiskowej. ?wiadcz? o tym budynki o charakterze willowym. Na uwag? zas?uguj? aleja grabowa. |  |
26,4 | Gruntow?, piaszczyst? drog? i ?cie?kami docieramy do Zalewu Rejów. Z prawej strony pojawia si? zielony szlak turystyczny Skar?ysko Zachodnie - Wykus. Jest to najwi?kszy zbiornik wodny w powiecie skar?yskim o powierzchni lustra wody przekraczaj?cej 30 ha. Pe?ni on funkcj? zbiornika retencyjnego oraz jest miejscem wypoczynku dla mieszka?ców Skar?yska i turystów.
Wi?cej na temat Zalewu Rejowskiego... |  |
26,4 | Na zalewie znajduje si? niewielka bo niespe?na pó?hektarowa wysepka stanowi?ca ostoj? dzikiej przyrody i miejsce gniazdowania wielu gatunków ptaków. Mozemy tu spotka? bociana czarnego, czaple, zimorodka i liczne kaczki. |  |
26,6 | Pomnik powsta?ców 1863 roku. Do niedawna sta? pod roz?o?ystym d?bem - pomnikiem przyrody - spalonym przez wandali. Pozosta?o?ci spalonego pnia znajduj? si? za pomnikiem. |  |
27,9 | |  |
29,9 |
Przechodzimy przez grobl?. Po lewej boisko treningowe klubu pi?karskiego "Granat". Na mostku urz?dzenia upustowe i kana? wodny. Przed torami kolejowymi linii Warszawa - Kraków, biegn?cymi nasypem skr?camy w lewo.
Za nimi, na górze w?ród drzew widoczny pomnik przyrody nieo?ywionej "Ska?ka Rejowska", z którego rozci?ga si? pi?kny widok na zalew i dolin? Kamionki. Schodz?c na chwil? ze szlaku mo?emy doj?? do niego ?cie?k? wiod?c? przez tory i dalej mi?dzy domkami jednorodzinnymi.
Wi?cej na temat Ska?ki Rejowskiej...
Pod??amy za znakami szlaku a? do nieczynnego ju? przystanku kolejowego Skar?ysko Zachodnie. Budynek stacyjny silnie zdewastowany.
Tu szlak si? ko?czy. | 
Powy?ej - pomnik przyrody "Ska?ka Rejowska" - le?y kilkadzisi?t metrów od szlaku.
 |
