Jaskinie w powiecie skar?yskim
Jaskinie w powiecie skar?yskim
Do dzi? nie zidentyfikowano du?ej ilo?ci jaski? w powiecie skar?yskim. Wi?kszo?? obszaru powiatu zalega na pok?adach ska? piaskowcowych i kwarcytowych. Zjawiska krasowe wyst?puj?ce w ska?ach wapiennych te? maj? tu miejsce, lecz s? to ma?e obszary – cho? bardzo obiecuj?ce. Obecnie zidentyfikowane jaskinie maj? charakter szczelinowy i powsta?y w pustych lub wymytych przestrzeniach pomi?dzy blokami skalnymi.
1. Jaskinia Brama Piek?o
Popularnie zwana bram? piekieln?. Jest to schron w ska?ach piaskowca powsta?y ... i tu istniej? sporne wersje. Jedna mówi o dzia?alno?ci cz?owieka (obok ?om piaskowców, gdzie mo?na znale?? jeszcze metalowe kliny którymi rozkuwano ska?y), a druga o naturalnym powstaniu pustki pomi?dzy ska?ami. Bior?c pod uwag?, ?e rejon lasów ?winiej Góry by? w przesz?o?ci intensywnie eksploatowany zarówno dla przemys?u metalowego jak i kamiennego nie mo?na wykluczy? tego, ?e taki wytwór wydarzy? si? naszym przodkom. Oczywi?cie istniej? dotycz?ce tego obiektu legendy, ale ich tre?? ka?dy mo?e sobie sam odpowiedzie? bazuj?c na nazwie “BRAMA PIEKIELNA”.
[jaskinia zinwentaryzowana – G-7.21 – 3 metry d?ugo?ci]
Jaskinia Brama Piek?o
2 i 3. Jaskinie Piek?a Dalejowskiego
Piek?o Dalejowskie jest ?ródle?nym kamiennym uskokiem na zbocza pagórka, w kompleksie le?nym ?winiej Góry. Piek?o Dalejowskie znajduje si? na szlaku zielonymNagromadzenie du?ych bloków piaskowca (dochodz?ce do wysoko?ci 4 m) umo?liwi?o powstanie 7 jaski? o charakterze szczelinowym. S? to obiekty o d?ugo?ci maksymalnie 7 m. Znajduj?ce si? tam jaskinie to:
Du?a Grota w Ska?kach Dalejowskich [G-7.22] - 7 m
P?aska Jama w Ska?kach Dalejowskich [G-7.23] - 3.5 m
Wilcza Jama [G-7.24] - 3.5 m
Schronisko z Ko?ci? [G-7.25] - 4 m
Piwnica Zamkowa [G-7.26] - 4 m
Rajska Brama [G-7.27] - 4.5 m
Grzybowa Dziura [G-7.28] - 5.5 m
Naj?atwiej dost?pna jest “Schronisko z Ko?ci?” w którym panuje przyjemny pó?mrok i ch?ód. Id?c szlakiem od strony Bli?yna, jaskinia znajduje si? w lewej (wschodniej) cz??ci Piek?a (rozdzielonego drog?). Tam w w?wozie pomi?dzy ska?ami (oko?o 3 m wysoko?ci) znajduje si? lewa odnoga lekko nachylona w dó?, b?d?ca w?a?nie t? jaskini?.
Pozosta?e jaskinie s? rozsiane po terenie Piek?a. Wej?cia do nich s? do?? ma?e, niekiedy wymagaj? wczo?gania si?, przez co znalezienie ich przysporzy? mo?e troch? problemów. S? to typowo szczelinowe jaskinie wyst?puj?ce w piaskowcach dolnotriasowych.
Teren Piek?a Dalejowskiego by? wykorzystywany w okresie wojny jako schronienie dla polskiego ?o?nierza kampanii 1939 r. Przez oko?o rok miejscowa ludno?? opiekowa?a si? nim dostarczaj?c mu jedzenie. Teren ten tak?e w wiekach przesz?ych s?u?y? jako ?ród?o kamienia dla miejscowej ludno?ci.
Ska?ki “Piek?o Dalejowskie” s? obj?te ochron? prawn? jako pomnik przyrody.
W?wóz pomi?dzy ska?kami Piek?a Dalejowskiego
Widok ?ciany “Du?ej Groty w Ska?kach Dalejowskich”
4. Jaskinia na Ska?ce Rejowskiej
Jaskinia szczelinowa w piaskowcu po?o?ona w szczytowej cz??ci zbocza w dzielnicy Skar?yska-Kamiennej, Ska?ka. Ró?ne opowie?ci ludzi wiekowych wskazywa?y, ?e by?a to jaskinia WIELKA. Redaktorzy turystyka.skar.pl weryfikowali te wie?ci w roku 2005 i 2006 i okaza?o si?, ?e jaskinia jest po cz??ci zasypana. Dostanie si? do wewn?trz pozwoli?o stwierdzi? ??czn? d?ugo?? oko?o 10 m. Jaskinia ma kszta?t litery T - wej?cie od strony stopki.
Lewa odnoga jaskini na Ska?ce Rejowskiej w Skar?ysku-Kamiennej – stycze? 2005.
Prawa odnoga jaskini na Ska?ce Rejowskiej w Skar?ysku-Kamiennej – stycze? 2005.
W styczniu 2006 podczas najwi?kszych tej zimy mrozów na podstawie obserwacji wyziewów ciep?ego powietrza z jaskini okaza?o si?, oprócz wyziewu z otworu wej?ciowego zidentyfikowano znajduj?cy si? 15 m dalej wyziew z prawie w ca?o?ci zasypanego innego otworu.
Wej?cie do jaskini na Ska?ce Rejowskiej w Skar?ysku-Kamiennej – widoczne wyziewy cieplego jaskiniowego powietrza – temperatura w jaskini oko?o 4 st C, temperatura powietrza na zewn?trz -27 st C – stycze? 2006
Wskazywa?oby to na co najmniej 18 metrow? jaskinie. Przekazy ludzkie (nale?y do nich podchodzi? bardzo ostro?nie) mówi? o wysoko?ci takiej, ?e doros?y móg? si? wyprostowa?, ?e jaskinie zasypano bo kto? tam mia? wypadek, ?e jaskinia d?ugo?ci? si?ga?a do pobliskich domów. Praca nad poznaniem tej jaskini nie zosta?a jeszcze zako?czona.
W jaskini stwierdzono wyst?powanie ciekawych paj?ków Meta menardi b?d?cy najbardziej jadowitym z rodziny krzy?akowatych w Polsce.
Zdj?cia paj?ków Meta menardi z jaskini na Ska?ce Rejowskiej w Skar?ysku-Kamiennej – stycze? 2005.
Rejony potencjalnego wyst?powania jaski?
Jaskinia w Bli?ynie
Katalog jaski? publikowany przez http://www.ssk.kielce.pl wymienia j? jako “Obiekt zniszczony, niedost?pny i nie odnaleziony”. Chodzi prawdopodobnie o jaskinie wyst?puj?c? w kamienio?omie wapiennym poni?ej wsi Gostków. By? to do?? du?y ?om wapienny u?ywany jeszcze na pocz?tku XX w. Dzi? stanowi zabytek przyrody nieo?ywionej. Pozosta?o?ci? po ?omie jest usypana rampa za?adunkowa.
Kamienio?om sk?ada si? z 3 du?ych, le??cych obok siebie i kilku ma?ych wyrobisk. W ?rodkowym wyrobisku mo?na na jednej ze ?cian rozpozna? ?lady po kominie krasowym.
Jaskinia prawdopodobnie le?a?a w najbardziej na zachód wysuni?tym wyrobisku, o czym ?wiadczy zaleganie mniejszej warstwa ?niegu. Brak jednak wydmuchów nie pozwala na stwierdzenie tego stanu. Wi?kszo?? otworów zosta?a zasypana. O do?? silnie zachodz?cych zjawiskach krasowych ?wiadczy odkrycie okresowego ponoru. Jest to potok pojawiaj?cy sie najcz??ciej wiosn? wyp?ywaj?cy spod wsi Gostków i p?yn?cy mokr? dolin? w stron? kamienio?omu. Przed samym kamienio?omem (3 od strony zachodu wyrobisko) znika wsi?kaj?c w ziemi?. Jego d?ugo?? to oko?o 200 metrów.
Pozosta?o?ci ?omu Wapienia Muszlowego – ul. Tartaczna w Skar?ysku-Kam.
Niewielki pagórek, przez mieszka?ców Skar?yska-Kam. nie jest dostrzegany. Przez jego ?rodek bieg?a jeszcze niedawno trasa krajowa K7 – aktualnie jest przesuni?ta ponad 100 m na zachód.
Mapa pokazuj?ca zasi?g wyst?powania ?omu wapiennego.
Pagórek sk?ada si? z pok?adów ska?y wapienia muszlowego. Teren ten by? od wieków eksploatowany jako ?ród?o wapnia.
Widok na pozosta?o?ci po ?omie.
Prawdopodobnie huta na Rejowie korzysta?a z tych z?ó?. W rejonie pagórka wyst?puj? intensywne zjawiska krasowe. ?wiadectwem wyst?powania zjawisk krasowych jest odkrycie stalaktytów, grzebieni, poletek ry?owych we wn?trzu oko?o 200 letniej kutej studni.
Widok na ?cian? studni.
Znajduje si? ona na terenie obiektu zabytkowego zwanego “Dró?niczówka”. Studnia posiada g??boko?? oko?o 10 m. Pierwsze 2 metry studni s? zabezpieczone przed osypywaniem ciosami z piaskowca. Dalej studnia jest kuta w wapieniu. Na dnie znajduje si? woda. Na skutek wymywania przez p?yn?c? po ?ciankach studni wod? przez lata wytworzy?y si? nacieki o fantastycznych formach.
Widoczne poletka ry?owe na ?cianach studni.
Nacieki w studni pierwszy raz zosta?y zidentyfikowane przez Janusza Roszkowskiego i autora tego tekstu w 2001. Jest to do?? ciekawy obiekt, jednak zwiedzanie go nie jest mo?liwe, ze wzgl?du na konieczno?? u?ywania specjalistycznego sprz?tu wspinaczkowego oraz ochron? siedliska bytowania nietoperzy.
Schowane w szczelinie skalnej nietoperze.
Aktualnie “Dró?niczówka” jest zabezpieczona przez GDDKiA.
Nad rzek? Kamienn? poni?ej ?omu w 2004 roku zosta?o wykryte wywierzysko okresowe – wyp?ywanie spod ziemi wody. Wywierzysko jest widoczne w okresie wiosennych roztopów.
Z innych wiadomo?ci wskazuj?cych na silne zjawiska krasowe pojawia si? nieoficjalna informacja, ?e w trakcie budowy obwodnicy trasy krajowej K7 Skar?yska-Kamiennej, przy zalewaniu jednego z filarów wiaduktu, budowniczowie stwierdzili znikania/wsi?kanie wylewanego betonu. Podobno wylano dodatkowo kilka 'gruszek' betonu.
Powy?sze przyk?ady wskazuj? na to, ?e rejon ulicy Tartacznej jest potencjalnym terenem wyst?powania jaski?. Mam nadziej?, ?e ju? nied?ugo to w?a?nie w tym rejonie zostanie odktyta kolejna skar?yska jaskinia.
Uwaga:
Informacja zawarta w "Obja?nienia do szczegó?owej mapy geologicznej Polski. Arkusz Skar?ysko-Kamienna (779) 1:50000 " Piotr Fikonowicz Wydawnictwo Geologiczne 1979:
"Ponory zaznaczono przy wychodniach wapienia muszlowego w Bli?ynie i Bzinie, w miejscach gdzie wyst?puj? wyp?ywy wód krasowych."
Powy?sza wiadomo?? ?wiadczy o wcze?niejszej identyfikacji zjawisk ponorów i wywierzysk. [informacja dostarczona przez qwerty]
?om wapienny na M?odzawach
Od dzielnicy Skar?yska Górna Kolonia przez ca?e M?odzawy ci?gn? si? pod lasem (strona po?udniowa trasy Starachowice – Skar?ysko) pozosta?o?ci ?omów wapiennych. W wi?kszo?ci s? one poro?ni?te krzakami lub zasypane. Jednak zachowa?o si? kilka ?adnych ?cian (nawet do 4 m wysoko?ci). W ska?ach mo?na znale?? wiele skamienia?o?ci. Na tym terenie tak?e mog? wyst?powa? jaskinie.
Przy opisie jaski? pos?u?ono si? min. materia?ami opracowanymi przez:
GUBA?A, J., KASZA, A., URBAN. J.
Dok?adny spis jaski? mo?na znale?? na stronie Speleoklubu ?wi?tokrzyskiego www.ssk.kielce.pl
Dostarczy?: rzuku Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone. Opublikowane: 2006-02-20 (28369 odsłon) [ Wróć ] |
