W gminie ??czna s? zlokalizowane dwa pomniki przyrody. Jednym jest modrzew europejski, a drugim pomnik przyrody nieo?ywionej – wychodnia dewo?skich piaskowców po?o?ona na pó?nocnym zboczu Bukowej Góry.
Góry ?wi?tokrzyskie – posiadaj?ce rusztow? budow? – sk?adaj? si? z szeregu równolegle przebiegaj?cych pasm górskich. Na pó?noc od g?ównego pasma ?ysogór poczynaj?c od miejscowo?ci Barcza a? pod Bodzentyn ci?gnie si? Pasmo Klonowskie. W sk?ad jego wchodz? samodzielne grzbiety: Barcza (465 m) – z ods?oni?ciem ska? dolnodewo?skich i stanowiskami chronionych ro?lin w rezerwacie „Barcza”, Bukowa Góra (482 m) – z pomnikiem przyrody , Psarska Góra (412 m) i Miejska Góra (424 m) – góry „domowe” ?eromskiego.




Malownicze ods?oni?cie osta?ców dolnodewo?skich piaskowcowych znajduje si? w przyszczytowej partii Bukowej Góry na pó?nocnym, bardziej stromym stoku. Procesy erozyjne wyrze?bi?y powierzchni? ska?ek.




Na porowatym piaskowcu rosn? zielone glony, porosty. Ska?ki wyst?puj? w pasie o d?ugo?ci 80 m. i szeroko?ci od 20 do 40 m. Niektóre z nich osi?gaj? wysoko?? przekraczaj?c? 5 m.


Foto. P. Rzuchowski

Otoczenie stanowi las bukowy. Buki rosn? tu w pobli?u pó?nocno – wschodniej granicy zasi?gu, tworz?c zespó? buczyny w odmianie ?wi?tokrzyskiej ( z jod??). Szczególnie malowniczo miejsce to prezentuje si? jesieni?, gdy dno lasu pokrywa szeleszcz?cy kobierzec rudych li?ci bukowych. Spod nich wy?aniaj? si? owocniki grzybów.

Sromotnik bezwstydny.

fot. A. Sta?kowiak

Wychodnie ska? na Bukowej.

fot. A. Sta?kowiak

Wczesn? wiosn? spod li?ci wychylaj? swoje drobne, bia?e kwiaty przebi?niegi Galanthus nivalis. Prawie równocze?nie z nimi pojawiaj? si? inne interesuj?ce ro?liny: czworolist pospolity Paris quadrifolia, 3 gatunki ?ywca - dziewi?ciolistny Dentaria enneaphyllos, bulwkowaty (cebulkowy) D. bulbifera i gruczo?owaty D. glandulosa, czosnek nied?wiedzi Allium ursinum.

Foto. A. Sta?kowiak

... Na szczycie Góry Bukowej, na ma?ej le?nej polanie niegdy? sta?a spróchnia?a i sczernia?a od deszczu drewniana figura z wyryt? dat? - 1812. Obecnie tym miejscu znajduje si? kapliczka.

Kapliczka na Bukowej Górze.

fot. A. Sta?kowiak

Wi??e si? z ni? takie opowiadanie:

Dawno ju? temu Napoleon zebra? wszystkie wojska i ruszy? na Moskala, bo tylko cara musia? jeszcze pokona?, aby ca?y ?wiat zagarn?? pod swoje panowanie. Ale w drodze g?ód i mróz tak n?ka?y jego wojska, ?e zawróci? jak niepyszny. Wtedy dopiero Rosjanie wzi?li odwet, atakuj?c cofaj?c? si? armi?.
G?odne, zmarzni?te i obdarte wojsko cesarza Francuzów rozproszy?o si? po Polsce. Zdziesi?tkowani, ma?ymi grupami wracali ?o?nierze do swych domów. I chocia? zima min??a, nie wszyscy jeszcze dotarli do swych rodzin.
Wczesn? wiosn? przez Bukow? Gór? w?drowa? samotny ?o?nierz. Zm?czony i wychudzony — szed? powoli, a kiedy resztkami si? wdrapa? si? na Bukow? Gór?, usiad? na ga??ziach jedliny zupe?nie wyczerpany. Wtedy akurat dziewucha przegania?a przez gór? byd?o, pokrzykuj?c na nie g?o?no, a? echo odpowiada?o. Naraz us?ysza?a obcy, s?aby g?os. To ?o?nierz na mi?osierdzie boskie i inne ?wi?to?ci zaklina? j?, ?eby cho? skibk? chleba go poratowa?a.
W pierwszej chwili dziewucha cofn??a si? ze strachu na widok ?o?nierza, który bardziej martwego ni? ?ywego cz?owieka przypomina?, ale ?e by?a lito?ciwa i kawa?ek sera mia?a w w?ze?ku, wi?c da?a ?akn?cemu. ?o?nierz szybko po?kn?? jedzenie, ale widocznie nie posz?o mu to na zdrowie, cho? szczerego serca dane, bo si? po?o?y? na jedlinie i zacz?? zwija? si?, j?cz?c i p?acz?c ?a?o?nie.
Dziewucha pyta?a, co mu jest i w czym mo?e mu pomóc, niewiele jednak mog?a zrozumie? z jego gadania. To ksi?dza wzywa?, to zrywa? si?, chc?c i??, gdzie go nogi ponios?, upada?, to znowu wymienia? jakie? imiona: ?ony, matki, mo?e dzieci?
Wreszcie uspokoi? si? na chwil?, jakby mu si? lepiej zrobi?o, i powiedzia? dziewusze, ?e jest Polakiem spod znaku Napoleona, ?e ?ycie Polsce ofiarowa? i Matce Boskiej, i ?e jedynie Matka Boska mu pozosta?a, bo Napoleona Rosjanie pokonali i Polsk? zagarn?li.
Potem ukl?kn??, wzi?? w obie r?ce medalik Panienki Cz?stochowskiej, co mu na szyi wisia?, i modli? si?. Najpierw prosi? o opiek? nad oczekuj?cymi jego powrotu do domu dzie?mi, potem o zes?anie nieszcz??? na Moskali, i w ko?cu o przyj?cie ofiarowanej Bogu duszy.
Cichy szept modlitwy zamar?. Z oczu umieraj?cego sp?yn??y wolniutko i spad?y na traw?, niby paciorek za paciorkiem, du?e kropliste ?zy.
Dziewucha pop?dzi?a do Wzdo?u — pobliskiej wsi — i opowiedzia?a o tym, co j? spotka?o. Zaraz poszli na Bukow? Gór? gospodarze, a nawet sam niem?ody ju? pleban, ubrany w uroczyste szaty ko?cielne i z ksi??k? do ?piewania. Poruszenie zapanowa?o w ca?ej parafii.
Proboszcz obszed? ?wie?y grób woko?o i pokropi? zbit? napr?dce trumn?. Uciszy? lament i powiedzia?, ?e kto mia? tak chwalebn? ?mier?, jak ten um?czony przez wojn? polski ?o?nierz, tego czeka wieczne szcz??cie w niebie.....

Cytowane za: Stankiewicz J., 1988, Legendy ?wi?tokrzyskie. KAW Kraków

Dojazd, doj?cie:

W pobli?e mo?na dojecha? samochodem drog? od krajowej 7-ki kieruj?c si? z miejscowo?ci Gózd w kierunku na Psary, do przeci?cia drogi ze szlakiem ?ó?tym ( przy drodze zlokalizowana tablica informacyjna)
lub doj?? od strony Barczy, ??cznej lub z Bodzentyna. Na Gór? Bukow? prowadz? 2 szlaki turystyczne:

Szlak ?ó?ty Barcza - Bukowa Góra,11 km
Barcza PKS - Góra Barcza (3,5) - Klonów (8,5) - Góra Bukowa, (po??czenie ze szlakiem zielonym) (11).

Szlak zielony ( fragment szlaku ??czna - Starachowice , 36 km): ??czna PKP - Bukowa Góra, (po??czenie ze szlakiem ?ó?tym ) (7) - Psary Stara Wie? (13) - Bodzentyn (16) PKS