Skar?yski Wortal Turystyczny
  Zarejestruj się   | Strona Główna |     | Albumy |     | Forum |     | Artykuły |     | Poczta |              

           

   Turystyka
Strona G?ówna

HistoriaShow/Hide content
tree-T.gif Skar?yskoShow/Hide content
tree-T.gif Osada Kamienna do pocz?tku XXw
tree-T.gif Osada Kamienna 1914 - 1918
tree-T.gif Historia w datach
tree-T.gif Pomnik powsta?ców
tree-T.gif Przewa? staszicowski
tree-L.gif Trakt
tree-T.gif Bli?ynShow/Hide content
tree-T.gif Rozwój
tree-T.gif Górnictwo
tree-T.gif Jagie??o w Blizynie
tree-T.gif Gazeta z 1923r
tree-L.gif Monety
tree-T.gif MostkiShow/Hide content
tree-L.gif Historia
tree-T.gif ParszówShow/Hide content
tree-L.gif Zarys Historii
tree-T.gif SuchedniówShow/Hide content
tree-T.gif Zarys Historii 1
tree-L.gif Zarys Historii 2
tree-T.gif ??cznaShow/Hide content
tree-L.gif Zarys Historii
tree-L.gif InneShow/Hide content
tree-T.gif ?ZP AK PONURY
tree-T.gif Najstarsze domostwo
tree-L.gif Pseudonim OSET
Szlaki turystyczneShow/Hide content
tree-T.gif Objasnienia
tree-T.gif Szlaki pieszeShow/Hide content
tree-T.gif Wykaz szlaków pieszych
tree-T.gif Szlak czerwony
tree-T.gif Szlak ?ó?ty
tree-T.gif ?ladami górników
tree-T.gif Szlak zielony
tree-T.gif Szlak ?ó?ty 2
tree-L.gif Szlak czarny
tree-T.gif Szlaki roweroweShow/Hide content
tree-T.gif Berlin - Lwów
tree-T.gif Szlak niebieski
tree-L.gif Szlak czarny
tree-T.gif Szlaki konneShow/Hide content
tree-L.gif 80km konno
tree-L.gif WycieczkiShow/Hide content
tree-T.gif Le?nymi ?cie?kami
tree-T.gif W Lany Poniedzia?ek
tree-T.gif Kierz, Szyd?owiec ...
tree-T.gif Cel wycieczki…I??a
tree-T.gif Turystyka sp?ywowa
tree-T.gif Jastrz?b-Or?ów
tree-L.gif Wycieczka na ?ysic?
PTTK Skar?yskoShow/Hide content
tree-T.gif Regulamin odznak
tree-T.gif PTTKShow/Hide content
tree-T.gif Terminarz
tree-T.gif KronikaShow/Hide content
tree-T.gif XXXI Rajd BAB
tree-T.gif XIV Maraton Konecki
tree-T.gif VI Rajd Wiosenny
tree-L.gif X Rajd Miko?ajkowy
tree-L.gif 25 lat PTTK
MuzeaShow/Hide content
tree-T.gif Lista zabytków
tree-T.gif Muzeum im. Or?a Bia?ego
tree-T.gif Sanktuarium
tree-T.gif M. Zag??bia Staropolskiego
tree-T.gif Izba Pami?ci
tree-L.gif Muzeum Wsi Kieleckiej
GeologiaShow/Hide content
tree-T.gif Mapa geologiczna
tree-T.gif Jaskinie
tree-T.gif Sztolnie
tree-T.gif Kamienio?omyShow/Hide content
tree-T.gif Lista kamien.
tree-L.gif Kopulak
tree-L.gif G?azy narzutoweShow/Hide content
tree-T.gif G?az w Kierzu
tree-L.gif Skandynawski przybysz
ZabytkiShow/Hide content
tree-T.gif Mapa zabytków
tree-T.gif Zabytki technikiShow/Hide content
tree-T.gif Co i gdzie
tree-T.gif Starachowice
tree-T.gif Bobrza
tree-L.gif Nietulisko Fabryczne
tree-T.gif KapliczkiShow/Hide content
tree-L.gif Bukowa Góra
tree-T.gif Triangul
tree-T.gif Zalew Bzi?ski
tree-T.gif Rejon umocniony
tree-T.gif Dru?niczówka
tree-T.gif SynagogiShow/Hide content
tree-T.gif Samsonów
tree-L.gif Skar?ysko
tree-T.gif Cmentarze ?ydowskieShow/Hide content
tree-T.gif Skar?ysko
tree-L.gif Bodzentyn
tree-T.gif PomnikiShow/Hide content
tree-L.gif Klonów
tree-T.gif ZamkiShow/Hide content
tree-T.gif Dwór obronny w Modliszewicach
tree-T.gif Bodzentyn
tree-T.gif I??a
tree-T.gif Kurozw?ki
tree-T.gif Szyd?owiec
tree-T.gif Podzamcze Piekoszowskie
tree-L.gif Janowiec
tree-T.gif W?chockShow/Hide content
tree-T.gif Cystersi. Krowy, rudy i organy
tree-T.gif Pa?ac Schoenbergów
tree-L.gif Trzy rzuty beretem od Starachowic
tree-T.gif Ko?cio?yShow/Hide content
tree-T.gif Ko?cio?y
tree-T.gif ?wi?ta Katarzyna
tree-T.gif Ko?ció? farny ?w. Zygmunta
tree-L.gif Ko?ció? Wniebowzi?cia NMP
tree-L.gif Staro?ytne skarby Ponidzia
Baza noclegowaShow/Hide content
tree-T.gif Hotele
tree-T.gif AgroturystykaShow/Hide content
tree-T.gif Mostki
tree-T.gif Bli?yn
tree-T.gif Suchedniów
tree-T.gif Ko?oma?
tree-L.gif Parszów
tree-L.gif Zajazdy
Skar?yskie Tow.CyklistówShow/Hide content
tree-T.gif O nas - Cyklistach
tree-T.gif Kolejarze w Sielpi
tree-T.gif VII Skar?yski Rajd Rowerowy
tree-T.gif XIII Konecki Maraton
tree-T.gif IV Rajd Rowerowy
tree-L.gif XIV Konecki Maraton Rowerowy
Gdzie na weekendShow/Hide content
tree-T.gif Chlewiska
tree-T.gif Topornia
tree-T.gif Góra Che?m
tree-T.gif Kapkazy
tree-L.gif Radkowice

Zawrto?? Wortalu

Top
Polskie Towarzystwo HistoryczneShow/Hide content
· Rocznik 2010

   Dzia? przyrodniczy
Flora i Fauna
RoslinyShow/Hide content
tree-T.gif Czermie? b?otna
tree-T.gif Przylaszczka
tree-T.gif Okratek australijski
tree-T.gif Skar?yskie orchidee
tree-T.gif Wiosenne grzyby
tree-T.gif Orlik pospolity
tree-T.gif Borowik ceglastopory
tree-T.gif D?brówka roz?ogowa
tree-T.gif Ro?linne drapie?niki
tree-T.gif Brzoza czarna
tree-L.gif Czarcik?s ??kowy
Zwierz?taShow/Hide content
tree-T.gif PtakiShow/Hide content
tree-T.gif Awifauna Skar?yskaShow/Hide content
tree-T.gif Awifauna
tree-T.gif Uzupe?nienie I
tree-L.gif Uzupe?nienie II
tree-T.gif B?czek
tree-T.gif B?k
tree-T.gif Biegus zmienny
tree-T.gif Brodziec krwawodzioby
tree-T.gif G?? zbo?owa
tree-T.gif Grubodziób
tree-T.gif Jarz?bek
tree-T.gif Jemio?uszka
tree-T.gif Kaczka czernica
tree-T.gif Kokoszka
tree-T.gif Dzi?cio? du?y
tree-T.gif Dzierzba g?siorek
tree-T.gif Kopciuszek
tree-T.gif Jaskó?ka dymówka
tree-T.gif Ba?ant ?ownyShow/Hide content
tree-T.gif Opis gatunku
tree-L.gif Obserwacje
tree-L.gif Kruk - Corvus corax L.
tree-T.gif OwadyShow/Hide content
tree-T.gif Pok?onnik kamilla
tree-T.gif Ziele?czyk ostr??ynowiec
tree-T.gif Modraszek argiades
tree-T.gif Górówka meduza
tree-T.gif Strz?potek soplaczek
tree-T.gif Przeplatka aurinia
tree-T.gif Dostojka akwilionaris
tree-T.gif Pasyn lucylla
tree-T.gif Tygrzyk paskowany
tree-T.gif Klecanka polna
tree-T.gif Poskrzypka liliowa
tree-T.gif Trzyszcz piaskowy
tree-T.gif Trzyszcz polny
tree-T.gif Bujanka
tree-T.gif Mieniak stru?nik
tree-T.gif Bielinek rzepnik
tree-T.gif Modraszek teleius
tree-T.gif Wa?ka p?askobrzucha
tree-T.gif Moszenica wierzbówka
tree-T.gif Przeziernik osowiec
tree-T.gif ?anocha pobrz?cz
tree-T.gif Biegacz skórzasty
tree-T.gif Czerwo?czyk fioletek
tree-T.gif ?wierszcz polny
tree-L.gif Mieniak stru?nik
tree-T.gif SsakiShow/Hide content
tree-T.gif BobryShow/Hide content
tree-T.gif Skar?ysko
tree-T.gif Ole?nica
tree-L.gif Lubianka
tree-T.gif Wydry
tree-L.gif Wilki
tree-L.gif GadyShow/Hide content
tree-T.gif Padalec zwyczajny
tree-L.gif ?mija zygzakowata

Ochrona Przyrody
Parki KrajobrazoweShow/Hide content
tree-T.gif Suchedniowski
tree-L.gif Sieradowicki
RezerwatyShow/Hide content
tree-T.gif Barcza
tree-T.gif Rezerwat Cisa A
tree-T.gif Rezerwat Cisa B
tree-T.gif Ciechostowice
tree-T.gif Dalejów
tree-T.gif W dolinie Krasnej
tree-T.gif ?winia Góra
tree-T.gif ?winia Góra (EN)
tree-T.gif Rydno
tree-T.gif Kamie? Michnowski
tree-T.gif Wykus
tree-T.gif Ska?y w Krynkach
tree-L.gif Góra Grodowa
Pomnik przyrodyShow/Hide content
tree-T.gif Ska?ka Rejowska
tree-T.gif Bukowa Góra
tree-L.gif "Cyga?ska Kapa" i "Bia?y Kamie?"
Ciekawe miejscaShow/Hide content
tree-T.gif Diabelska Karczma
tree-T.gif Puszcza ?wi?tokrzyska
tree-T.gif Wschód na ?wi?tym Krzyzu
tree-T.gif Uroczysko "Pi?ty"
tree-T.gif Platforma na go?oborzu
tree-T.gif Bór mieszany
tree-T.gif Wiosenne motyle
tree-T.gif Bezimienny strumyk
tree-T.gif Bartek umiera
tree-T.gif Góra Che?m
tree-T.gif Radkowice
tree-L.gif Kapkazy

Woda
RzekiShow/Hide content
tree-T.gif Rzeka ?arnówka
tree-T.gif Dzieje rzeki Kamiennej
tree-L.gif Strumie? Kaczka
Gdzie na rybyShow/Hide content
tree-T.gif Ryby w okolicy
tree-T.gif Cha?cza
tree-T.gif Brody I??eckie
tree-T.gif Ja?le
tree-T.gif Mostki
tree-T.gif Piachy
tree-T.gif Rejów
tree-T.gif Suchedniów
tree-L.gif Zbo?enna
Opowie?ci z dnaShow/Hide content
tree-T.gif W?dkarska choroba
tree-L.gif Sobota na Brodach

   Inne informacje
Gminy Powiatu
Skarzysko-Kamienna
Skar?ysko Ko?cielne
SuchedniówShow/Hide content
tree-T.gif Skrótowo
tree-T.gif Po?o?enie
tree-T.gif ?rodowisko
tree-T.gif Zabytki
tree-T.gif Osadnictwo
tree-T.gif Zarys historii
tree-T.gif Historia w XXw
tree-L.gif Us?ugi
??cznaShow/Hide content
tree-T.gif Skrótowo
tree-T.gif Po?o?enie
tree-T.gif ?rodowisko
tree-T.gif Zabytki
tree-T.gif Osadnictwo
tree-T.gif Zarys historii
tree-L.gif Us?ugi
Blizyn

Ciekawostki
Z naszych wyprawShow/Hide content
tree-T.gif Wschód na ?wi?tym Krzy?u
tree-T.gif Z lotu ptaka
tree-T.gif Rajd SH Kotwica
tree-T.gif Prastary las
tree-T.gif Road Runners
tree-T.gif Wielka tajemnica Emeryka
tree-T.gif W?skotorówk? do Lipia
tree-T.gif Wykus 2006
tree-T.gif Motocross Bli?yn
tree-T.gif Nepomuki regionu
tree-T.gif Muzeum im. Or?a Bia?ego
tree-T.gif Redakcja przy pracy...
tree-T.gif Tablice BHP w Starachowicach
tree-T.gif KTD-458 ORP "Odwa?ny"
tree-T.gif XII Jarmark I??ecki
tree-T.gif Bieg prze?ajowy w Bli?ynie
tree-T.gif ?wi?to Herbaty i Kawy
tree-T.gif Zalejowa
tree-T.gif Ja lubie je??
tree-T.gif Jak to licznik ...
tree-T.gif 11.11.2006
tree-T.gif Wycieczka na ?ysic?
tree-T.gif Dzionie rakowskie
tree-T.gif Mostki inaczej
tree-L.gif Plener Malarski
KoncertyShow/Hide content
tree-T.gif Orkiestry D?te
tree-L.gif Koncerty Bli?y?skieShow/Hide content
tree-L.gif Ratujemy ko?ció?ek ?w. Zofii

Wywiady, artyku?yShow/Hide content
tree-T.gif Wykreowa? mark?
tree-T.gif Ja o tym nie marzy?em
tree-T.gif Wyspy nie oddamy
tree-T.gif Wspom. P. ?wierczy?skiego
tree-T.gif Klaster turystyczny
tree-L.gif Wyk?ad dr Piotra Kardysia


   Ankiety/Sondy
Czy wiesz co to Rydno?

Wiem od dawna
Dowiedzia?em si? na Pikniku
Nie mam poj?cia



Wyniki
Ankiety

Głosów 2386

   Dodatki
Wpisz się do Księgi

Filmoteka

Nasza Ekipa

Forum dyskusyjne

Kalendarz

Napisz Newsa

Kontakt

Co w Wortalu

Prenumerata biuletynu

Archiwum Newsów

Szukaj w Wortalu

Poleć Nasz Wortal


   Galerie Wortalu

img_4435s.jpg
  
DSCF3154_biegacz_km.jpg
  
bl 184-800.jpg
  
DSCF4982_km~0.jpg
  
DSCF2880.JPG
  
para2~0.jpg
  
IMG_6131_y.JPG
  
img_4249.jpg
  
DSCF0828_slad.jpg
  
piuska.jpg
  
Skarbowa gora-szlaki.jpg
  
7.jpg
  
DSCF1574.JPG
  
wioska_barcza.jpg
  
piknik rydno 2008_2_2008_05_10_2541_glina.jpg
  
tab4.jpg
  
gagaty_2008_06_25_07_km.jpg
  
DSCF6012+.png
  
3~1.jpg
  
zmija02_km2775.jpg
  
ATT00246.jpg
  
starachowice2007_0715(011)_07)_08)_09)_10)_bichrom.jpg
  
IMG_1958_muchomor01_km.jpg
  
sielpia_IMG_2007_10_11_0238_ropucha_km.jpg
  
goscie.jpg
  



W dolinie Krasnej
Rezerwaty



El?bieta Ko?ciak, Ewa Klesyk, Magdalena Michalik


W dolinie Krasnej


W niedalekiej przesz?o?ci, zarówno w Polsce jak i w krajach Europy w imi? post?pu, wzrostu dochodów i poprawy warunków ?yciowych, osuszone zosta?y olbrzymie obszary bagienne, uregulowano tysi?ce kilometrów rzek i potoków. Cenne przyrodniczo obszary, t?tni?ce ?yciem, b?d?ce ostoj? wielu gatunków fauny i flory zamieniono w „pustk? krajobrazow?”. W ostatnich latach zmienia si? na szcz??cie ?wiadomo?? spo?ecze?stw, a wraz z jej zmian? podejmowane s? proekologiczne dzia?ania hamuj?ce b?d? wykluczaj?ce tempo niekorzystnych zmian w ?rodowisku przyrodniczym. Spektakularnym przyk?adem proekologicznych dzia?a? jest obejmowanie ochron? obszarow?, wynikaj?c? z konwencji Ramsar, du?ych terenów wodno-b?otnych o niekwestionowanym znaczeniu globalnym / np. Biebrza?ski Park Narodowy, Narwia?ski Park Narodowy, jezioro ?widwie/.Oprócz terenów wodno-b?otnych wpisanych na ?wiatow? list? Ramsar, istnieje w naszym kraju szereg ma?ych i ?rednich obszarów b?otnych, i rozlewiskowych maj?cych charakter lokalny. Obj?cie ochron? obszarow? tych terenów pozwoli zachowa? cenne i zanikaj?ce w skali kraju ekosystemy, z ciekaw? i niejednokrotnie zagro?on? faun? i flor?. Do takich nale?y w naszym województwie, mi?dzy innymi, teren po?o?ony w dolinie rzeki Krasna, gdzie rozporz?dzeniem nr 1/2004 z dnia 8 stycznia 2004 roku Wojewoda ?wi?tokrzyski ustanowi? kolejny - 68 rezerwat przyrody o nazwie "Górna Krasna".


Po?o?enie.


Rezerwat po?o?ony jest w Suchedniowsko - Obl?gorskim Parku Krajobrazowym, w pó?nocno - zachodniej cz??ci województwa, na terenie dwóch powiatów: koneckiego i kieleckiego, w odleg?o?ci ok. 20 km na pó?noc od Kielc.
Fizjograficznie obszar ten nale?y do regionu Wy?yny Ma?opolskiej, mezoregionu P?askowy?u Suchedniowskiego.



Rezerwat Górna Krasna jest najwi?kszym obszarowo rezerwatem w województwie. Jego powierzchnia wynosi 413,02 ha. Ze wzgl?du na wyst?powanie cennych zbiorowisk ro?lin oraz rzadkich i gin?cych gatunków zwierz?t chronionych w krajach unijnych, zosta? wpisany do projektu Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000.W sk?ad rezerwatu wchodz? grunty z terenu trzech gmin - Mniowa, St?porkowa, Zagna?ska -, nale??ce do ró?nych w?a?cicieli (w tym do ponad 100 w?a?cicieli prywatnych).
Jest to rezerwat florystyczno – ornitologiczny, utworzony celem zachowania ze wzgl?dów naukowych i dydaktycznych naturalnego odcinka rzeki Krasna i fragmentu jej doliny, z wyst?puj?cymi tu cennymi zbiorowiskami ro?linnymi oraz chronionymi i rzadkimi gatunkami zwierz?t, g?ównie ptaków.



Rzeka Krasna.


Rzeka Krasna o d?ugo?ci 25,7 km jest lewobrze?nym dop?ywem rzeki Czarnej. Pocz?tek daje jej wiele ?róde?, z których wi?kszo?? wyp?ywa z pok?adów piaskowców triasowych na po?udnie od ?winiej Góry na wysoko?ci 385 m n.p.m.

Górny bieg rzeki Krasnej w okolicach ?winiej Góry.
fot. A. Sta?kowiak


Rzeka prawie na ca?ej d?ugo?ci zachowa?a naturaln? budow? koryta.
W swym górnym biegu p?ynie wolno, rozleg?? zabagnion? dolin?, której towarzysz? podmok?e ??ki i lasy oraz tarasy zalewowe jej dop?ywów.


Walory rezerwatu.


Najistotniejszym i jednocze?nie najcenniejszym przyrodniczo elementem krajobrazu doliny Krasnej s? wyst?puj?ce tu du?e powierzchnie dobrze wykszta?conych zbiorowisk ro?linnych: wodnych, szuwarowych, torfowiskowych, ??kowych i le?nych.
W obr?bie rezerwatu stwierdzono ??cznie 48 zbiorowisk i zespo?ów ro?linnych, w?ród których 17 nale?y do siedlisk przyrodniczych podlegaj?cych ochronie. Zbiorowiska tworz? 343 taksony ro?lin naczyniowych w tym 24 gatunki podlegaj?ce ochronie prawnej (17 ?cis?ej i 7 cz??ciowej).
Z wolno p?yn?cymi (wzd?u? ca?ego górnego biegu rzeki) lub stoj?cymi (niewielkie zatoczki i zastoiska na ca?ej d?ugo?ci rzeki) wodami zwi?zane s? zbiorowiska rz?s, z rz?s? drobn? i trójrowkow?. W miejscach tych wyst?puj? tak?e: zbiorowiska nymfeidów z p?atami moczarki kanadyjskiej, zbiorowiska z panuj?cym rdestem ziemnowodnym oraz zespó? "lilii wodnych" z gr??elem ?ó?tym i grzybieniami bia?ymi.
W strefie nadbrze?nej i przybrze?nej rzeki "panuj?" zbiorowiska szuwarów, z szuwarem skrzypowym oraz skrzypem bagiennym i b?otnym (pomi?dzy wsiami Bie? i Krasna).

Zró?nicowanie zbiorowisk ro?linnych w okolicy wsi Bie?.
fot. autorki


Obok nich, z p?yn?cymi wodami zwi?zany jest szuwar mozgi trzcinowatej (obszar pomi?dzy D?ugojowem, a Sza?askimi Górkami). Cz?sto spotykany jest tak?e szuwar trzcinowy, szerokopa?kowy i du?a grupa szuwarów wielkoturzycowych z dominacj? takich gatunków turzyc jak: turzyca brzegowa, zaostrzona, prosowa i dziobkowata. Poza szuwarami zwi?zanymi bezpo?rednio z rzek? i jej najbli?szym s?siedztwem, domen? tego obszaru s? zbiorowiska ??kowe i pastwiskowe (polany: ??gi, Korcunek, tereny pomi?dzy wsiami Rogowice i Bie? oraz Lut? II i Lut? III).

Rzeka Krasna - okolice Luty III.
fot. autorki


Najwi?ksze powierzchnie w?ród nich zajmuje ubogie florystycznie zbiorowisko z dominuj?cym ?mia?kiem darniowym tworz?cym tzw. ??k? ?mia?kow?. Na stosunkowo niewielkich powierzchniach zachowa?y si? tak?e dobrze wykszta?cone zespo?y ??kowe i zaro?lowe b?d?ce miejscem wyst?powania rzadkich, chronionych i ciekawych botanicznie gatunków ro?lin jak np.: kruszczyki (b?otny, rdzawoczerwony), kuku?ki (plamista, szerokolistna), kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka w?skolistna, pe?nik europejski i wiele innych.
Zbiorowiska torfowisk (m?ak) mszysto - turzycowych z rzadkimi w Polsce: turzyc? Davalla i turzyc? pchl? wyst?puj? w lokalnych zag??bieniach terenu np. na pó?noc od wsi Rogowice.
Bardzo ciekawe florystycznie zbiorowiska stanowi? mszary wyst?puj?ce na niewielkich powierzchniowo torfowiskach, na pó?noc od wsi Bie?. Rosn? tu, obecnie rzadkie ju? w Polsce gatunki ro?lin jak np.: przygie?ka bia?a, modrzewnica zwyczajna, ?urawina b?otna, rosiczka okr?g?olistna , rosiczka d?ugolistna oraz wid?aki: torfowiskowy i go?dzisty.
W krajobrazie górnej cz??ci doliny Krasnej obok szuwarów i ??k istotnym elementem s? ?ozowiska, z przewag? wierzby szarej i wierzby pi?ciopr?cikowej. Obok nich, ale na zdecydowanie mniejszych powierzchniach, w granicach rezerwatu, wyst?puj? zbiorowiska le?ne. Przy wschodniej granicy doliny, na wysoko?ci wsi Bie? wykszta?ci?y si? ??gi z dominuj?c? olsz? czarn?. Obok postaci typowych, wyst?puje tu tak?e zubo?ona forma ??gu z dominuj?c? w runie mozg? trzcinowat?. Zachodnia kraw?d? doliny Krasnej s?siaduje bezpo?rednio z borami sosnowymi. Najcz??ciej jest to suboceaniczny bór ?wie?y i ?ródl?dowy bór suchy. W samej dolinie spotyka si? tak?e niewielkie powierzchnie borów bagiennych.
Fauna doliny Krasnej jest bardzo interesuj?ca zarówno pod wzgl?dem zró?nicowania jak i ilo?ci wyst?puj?cych gatunków.
Rozlana szeroko rzeka, tworz?ca zabagnion? dolin? to doskona?e miejsce bytowania licznych wa?ek - ?yje ich tutaj 35 gatunków, czyli prawie po?owa wyst?puj?cych w Polsce. Do najrzadziej spotykanych w dolinie nale??: trzepla zielona, zalotka wi?ksza, zalotka czerwonawa, zalotka w?tpliwa oraz ?agnica zielona. Zagro?enia w przypadku zalotki wi?kszej, w skali kraju, wi??? si? z zaburzeniami stosunków wodnych, eutrofizacj? rzek, wydobyciem torfu i zarybianiem oraz wzrostem ?yzno?ci wód. Z kolei populacja zagro?onej w skali europejskiej trzepli zielonej, lubi?cej p?yn?ce po piaszczystym pod?o?u rzeki o umiarkowanym nurcie, zmniejsza si? nieustaj?co z powodu uregulowanych cieków i zanieczyszczenia wód. Cieszy wi?c fakt, ?e te rzadkie wa?ki, o ró?nych wymaganiach siedliskowych znalaz?y w rezerwacie dobre miejsce do ?ycia.
Znacznie cz??ciej, ni? wymienione wcze?niej wa?ki, ujrze? mo?na w dolinie pi?knie ubarwione: ?witeziank? dziewic?, wa?k? p?askobrzuch? czy ?agnic? wielk?.
W?ród wilgotnych ??k do?? cz?sto spotka? mo?na charakterystyczne, zygzakowate sieci paj?cze, których konstruktorem jest kontrastowo ubarwiony, chroniony tygrzyk paskowany, jeden z naszych najwi?kszych i najpi?kniejszych paj?ków. Jeszcze do niedawna by? gatunkiem bardzo rzadko wyst?puj?cym, obecnie mimo wyj?tkowo wysokiej specjalizacji pokarmowej, znacznie powi?kszy? swój zasi?g, zasiedlaj?c do?? pospolicie doliny i pradoliny rzeczne. W odró?nieniu od innych krzy?akowatych, tygrzyk paskowany jest gatunkiem o bardzo w?skich wymaganiach ?rodowiskowych - wyst?puje wy??cznie na ciep?ych, mocno nas?onecznionych, wilgotnych ??kach.
W ka?dym niemal?e miejscu zauwa?ymy motyle. Jest ich tu 62 gatunki - najciekawsze to: pa? ?eglarz, modraszek alkon, modraszek telejus, czerwie?czyk nieparek i niestrz?p g?ogowiec. Wyst?puj?ce w dolinie modraszki znajduj? si? na Czerwonej Li?cie IUNC – ?wiatowej Unii Ochrony Przyrody. Zagro?one w skali ?rodkowoeuropejskiej, zwi?zane ze zmiennowilgotnymi ??kami o du?ej bioró?norodno?ci, wskutek intensyfikacji rolnictwa, sukcesji i urbanizacji wygin??y w wielu regionach Europy. Polska stanowi ostoj? modraszków na kontynencie.Bardzo ciekawa jest biologia tych motyli. Modraszek telejus sk?ada jaja do kwiatostanu krwi?ci?ga lekarskiego, gdzie wyl?g?e larwy ?eruj? ok. 3 tygodnie. W przypadku modraszka alkona ro?lin? ?ywicielk? jest goryczka w?skolistna, a dla najwi?kszego z tej grupy motyla- czerwie?czyka nieparka, obj?tego od 2001 roku ochron? gatunkow?, przyporz?dkowan? ro?lin? jest szczaw wodny czy lancetowaty. Larwy modraszków wydzielaj? substancj? przypominaj?ca feromony mrówek w?cieklic i traktowane jak zagubione larwy s? przez nie odnoszone do mrowiska. Tam przebywaj? oko?o dziewi?ciu miesi?cy, ?ywi?c si? potomstwem gospodarzy, po czym jako formy doros?e opuszczaj? gniazda mrówek. Aby wi?c populacja modraszka mog?a przetrwa?, musi wyst?powa? okre?lone zag?szczenie gniazd specyficznych mrówek, skojarzone przestrzennie z ro?lin? ?ywicielsk?. Obserwuj?c mnogo?? modraszków w dolinie Krasnej nale?y stwierdzi?, ?e wszystkie parametry potrzebne do ich rozwoju i ?ycia s? tam na razie zachowane.
Inny motyl, niestrz?p g?ogowiec, jeszcze kilkana?cie lat temu wskutek masowych pojawów, uwa?any by? za szkodnika sadów. Dzi? jego obecno?? notowana jest sporadycznie we wschodniej cz??ci kraju. W dolinie Krasnej wyst?puje w do?? licznej populacji.
W dolinie spotykamy równie? drapie?ne chrz?szcze z rodzaju Carabus, a w?ród nich najwi?kszego krajowego biegacza - skórzastego oraz pi?knie ubarwionego biegacza zielonoz?otego Carabus auronitens.

Biegacz zielonoz?oty Carabus auronitens
fot. cwikowscy


Fauna wodna jest s?abiej poznana. Stwierdzono wyst?powanie ??cznie 11 gatunków ryb, z których najliczniej wyst?puj?: liny, p?ocie, karasie, okonie, szczupaki oraz sumiki kar?owate. Rzadziej spotka? mo?na obj?tego ochron? gatunkow? piskorza, który jest ryb? o dennym charakterze ?ycia, preferuj?c? p?ytkie, bardzo wolno p?yn?ce wody o mulistym dnie. Ciekawostk? stanowi fakt, ?e w razie niedoboru tlenu w wodzie, piskorz ?yka powietrze atmosferyczne, z którego tlen przenika do ca?ego organizmu ryby przez silnie pofa?dowan? i cienk? ?luzówk? jelita cienkiego. Drugi chroniony gatunek ryby wyst?puj?cy w Krasnej to ?liz, ryba krainy pstr?ga i brzany, lubi?ca przejrzyste, dobrze natlenione, szybko p?yn?ce wody o piaszczystym dnie. Cz?sto wyst?puje razem z g?owaczami, jak to ma miejsce w Krasnej, gdzie towarzyszy mu g?owacz bia?op?etwy. Wyst?powanie gatunków ryb o tak skrajnych wymaganiach siedliskowych najlepiej ?wiadczy o du?ym zró?nicowaniu nurtu rzeki. W Krasnej znalaz? te? swoje siedlisko przedstawiciel kr?g?oustych – minóg ukrai?ski. Obj?ty ochron? gatunkow?, umieszczony w Polskiej Czerwonej Ksi?dze Zwierz?t jako gatunek rzadki, reprezentowany przez ma?e, na ogó? wyspowo rozmieszczone i rozproszone populacje, o du?ym ryzyku wygini?cia, zasiedli? minóg fragmenty rzeki o wartkim pr?dzie, czystej, dobrze natlenionej wodzie o pod?o?u ?wirowo-piaszczystym. Minóg ukrai?ski ze zlewiska Ba?tyku uwa?any jest za element polodowcowy. Wobec wzrostu zanieczyszcze? oraz regulacji cieków, utrzymanie tego gatunku w polskich rzekach uzale?nione jest od konsekwentnej ochrony jego siedlisk.
W rezerwacie Górna Krasna ?wiat p?azów reprezentowany jest przez 12 gatunków na 18 wyst?puj?cych w Polsce, obj?tych ochron? gatunkow?. Wobec drastycznie zmniejszaj?cej si? w naszym kraju ilo?ci miejsc rozrodu p?azów, wynikaj?cej z obni?enia poziomu wód gruntowych, z zanikania niewielkich zbiorników wodnych, melioracji osuszaj?co–odwadniaj?cych i zanieczyszczenia wód powierzchniowych substancjami chemicznymi ró?nego pochodzenia, cieszy fakt, ?e w rezerwacie znalaz?y miejsce do bytowania gatunki takie jak: traszka zwyczajna , ?aby: trawna, moczarowa, ?mieszka i jeziorkowa, ropucha szara oraz kumak nizinny, wydzielaj?cy przez skór? silnie toksyczn? substancj? w chwili zagro?enia.
Coraz rzadsza w Europie i b?d?ca tam gatunkiem specjalnej troski traszka grzebieniasta znalaz?a na Krasnej dobre warunki do ?ycia. Zwi?zana przez cykl rozrodczy d?u?ej ze ?rodowiskiem wodnym ni? inne traszki, maj?ca zaw??one wymagania siedliskowe, jest niew?tpliwie najbardziej zagro?onym gatunkiem ze wszystkich czterech naszych traszek.
Wszystkie wymienione wcze?niej p?azy, zwi?zane s? przez ca?e ?ycie z ekosystemami wodnymi. Zupe?nie inny tryb ?ycia prowadzi wyst?puj?ca w rezerwacie grzebiuszka ziemna, jedyny nasz p?az posiadaj?cy pionow? ?renic? oka. Wi?kszo?? populacji grzebiuszki wykazuje w ostatnich latach dramatyczny spadek liczebno?ci. Wybitnie zwi?zana ze ?rodowiskiem l?dowym, zamieszkuje tereny o lekkiej, piaszczystej glebie. Nara?ona jest wi?c na ataki zwierz?t l?dowych takich jak ryjówki, je?e, w??e oraz ptaki drapie?ne. Kijanki grzebiuszki, dochodz?ce do 15 cm d?ugo?ci, wyjadane s? masowo przez zaskro?ce, bociany oraz ryby drapie?ne.
Drugim z p?azów zamieszkuj?cym dolin? Krasnej, który oprócz okresu godowego, przebywa w ?rodowisku l?dowym, jest najmniejsza nasza ropucha – paskówka, ciep?o i deszczolubna, pochodzenia atlantycko-?ródziemnomorskiego
Spo?ród wyst?puj?cych w kraju 9 – ciu gatunków gadów, rezerwat Górna Krasna zamieszkuje jaszczurka zwinka, ?yworodna i padalec oraz zaskroniec i ?mija zygzakowata. Dwa ostatnie gatunki na wielu terenach w Polsce nale?? ju? do rzadko?ci, przy czym zdecydowanie silniej zagro?ona jest populacja ?miji zygzakowatej Vipera berus .

?mija zygzakowata Vipera berus
fot. A. Sta?kowiak


Do spadku liczebno?ci populacji tych gatunków najbardziej przyczynia si? cz?owiek, niszcz?c ich siedliska i zabijaj?c je, a tak?e wzrost liczebno?ci ptaków drapie?nych oraz kurczenie si? obszarów wilgotnych. Wszystkie gady podobnie jak p?azy znajduj? si? w Polsce pod ochron? gatunkow?, w rezerwacie dodatkowo obj?te s? ochron? obszarow?.
W?ród przedstawicieli fauny najlepiej poznane s? ptaki, które stanowi? obok zbiorowisk ro?linnych, najwi?ksze bogactwo rezerwatu. G?ównie s? to gatunki zwi?zane z terenami podmok?ymi, bowiem zabagniona i zalewana cz??? doliny stwarza im wr?cz idealne warunki bytowe. W rezerwacie stwierdzono jedno z najliczniejszych zag?szcze? par l?gowych, zagro?onych w skali regionalnej gatunków: b?otniaka stawowego, wodnika, kropiatki, ?wierszczaka, strumieniówki oraz dziwonii. L?gowe gatunki obj?te mi?dzynarodowymi konwencjami – Berne?sk? i Bo?sk? to: ?uraw, bocian bia?y, trzmielojad i b?otniak stawowy. Z opisanych w Polskiej Czerwonej Ksi?dze Zwierz?t gatunków rzadkich lub gin?cych w skali krajowej, wyst?puj? tu tak?e: b?k, b?otniak ??kowy, orlik krzykliwy i kropiatka. Ogó?em w dolinie Krasnej stwierdzono 125 gatunków ptaków w tym: 98 l?gowych w obr?bie rezerwatu, 7 l?gowych tu? poza jego granicami, 18 niel?gowych i 2 o statusie nieokre?lonym. W?ród ogó?u gatunków l?gowych dominuj? gatunki le?ne (63 %).
Ciekaw? biologi? ?ycia charakteryzuje si? trzmielojad, który jako jedyny ptak drapie?ny karmi swoje m?ode z gard?a, z?apanymi w locie owadami. Oprócz tego, jak inne ptaki drapie?ne, przynosi w ca?o?ci do gniazda upolowan? przez siebie zdobycz, któr? najcz??ciej stanowi? wygrzebane z ziemi fragmenty gniazd trzmieli czy os wraz z mieszka?cami.
Ciekawostk? rezerwatu jest równie? kobuz z rodziny soko?owatych poluj?cy w wi?kszo?ci na skowronki, jaskó?ki i jerzyki. Kobuz w ataku rozwija pr?dko?? wi?ksz? ni? uwa?any za rekordzist? szybko?ci sokó?. St?d, podobnie jak sokó?, w ataku unika bezpo?redniego zetkni?cia z ziemi?. Ptaki, które podczas ataku kobuza schroni? si? na ziemi?, mog? czu? si? na niej bezpieczne. W ten sposób ratuj? ?ycie skowronki.
Górna Krasna stanowi ostoj? derkacza Crex crex uznanego przez ?wiatow? Uni? Ochrony Przyrody /IUNC/ za gatunek zagro?ony w skali ?wiatowej.

Derkacz Crex crex
fot. wakkanet.fi


Jest to ptak, który swoj? ?aci?sk? i polsk? nazw? zawdzi?cza bardzo dono?nemu g?osowi i wydawanym d?wi?kom, podobnym do d?wi?ku ko?owrotka w?dkarskiego. Mimo braku ochronnej barwy zobaczy? go nie sposób poniewa? z mistrzostwem nurkuje i przeciska si? w?ród trawy. Prowadz?c ??kowy tryb ?ycia, nara?ony jest na o wiele wi?cej niebezpiecze?stw ni? jego krewniacy, zamieszkuj?cy tereny wodno-b?otne. M?ode derkacze, w porównaniu z innymi gatunkami tego rz?du, rozwijaj? si? bardzo szybko i ten przy?pieszony rozwój piskl?t ratuje gatunek od zag?ady.
Ciekawie przedstawia si? fauna ssaków w rezerwacie Górna Krasna, chocia? jest ona s?abiej poznana. Dotychczas stwierdzono tu obecno?? 37 gatunków, z czego 17 obj?tych jest ?cis?? ochron? gatunkow?, a 10 ochron? cz??ciow?. Spotka? tu mo?na mi?dzy innymi najmniejszego z krajowych przedstawicieli tej gromady - ryjówk? malutk? jak równie? jednego z najwi?kszych - ?osia. Oprócz ryjówki malutkiej w rezerwacie wyst?puje inny przedstawiciel ryjówkowatych – rz?sorek rzeczek. Owado?erny ssak jest zwierz?ciem typowo wodnym, poluj?c przemyka po dnie zbiorników wodnych. Jego ?lina zawiera jad.
Niew?tpliwie bardzo ciekawe s? wyst?puj?ce w rezerwacie nietoperze (7 gatunków), a szczególnie - mroczek poz?ocisty, maj?cy tutaj jedno z niewielu potwierdzonych miejsc rozrodu w Polsce. Wyst?puj? tu równie?: najmniejszy gryzo? – badylarka, obj?ta Czerwon? List? IUNC, jak i najwi?kszy - bóbr. Z pospolitszych i bardziej znanych gatunków spotka? mo?na: je?e, ?asice, tchórze, pi?maki, wydry, kuny, lisy, dziki, sarny i jelenie.
Rodzina popielicowatych obj?ta ochron? gatunkow?, ma w rezerwacie swojego przedstawiciela – orzesznic?. To bardzo ?agodne w kontakcie z cz?owiekiem zwierz?tko w chwili zagro?enia ?atwo odrzuca ogon. Jest doskona?ym konstruktorem buduj?c kuliste gniazda sypialne i l?gowe. W mro?ne zimy wiele hibernuj?cych we wspólnych norach orzesznic ginie.
Nocny tryb ?ycia, du?a p?ochliwo?? i niewielkie rozmiary nie u?atwiaj? obserwacji tych zwierz?t. Jednak?e ich niew?tpliwy urok oraz ciekawa ekologia zach?caj? do tego, aby w ciep?e, wakacyjne noce uzbroi? si? w latark?, aparat fotograficzny i wybra? nad Krasn? na poszukiwanie ?eruj?cych orzesznic.
Nasz? przygod? z Górn? Krasn? mo?emy kontynuowa? przebywaj?c wczesnym ?witem na wie?y widokowej, usytuowanej obok najwi?kszego rozlewiska rzeki. Budz?ca si? przyroda, we wszystkich jej przejawach, dostarczy nam niezapomnianych wra?e?, tym bardziej, ?e niezwyk?e bogactwo wyst?puj?cych w rezerwacie gatunków ro?lin i zwierz?t, wielka ró?norodno?? siedlisk przyrodniczych oraz zachowana w niemal naturalnym stanie dolina rzeczna, czyni? ten obszar prawdziwym skarbem przyrodniczym nie tylko w skali regionu ale równie? w skali kraju. Aby podziwia? w pe?ni przyrodnicze bogactwo wystarczy skorzysta? z wytyczonych i oznakowanych w terenie tras, ?cie?ki rowerowej oraz pieszego szlaku spacerowego. Na trasach znajduj? si? przystanki edukacyjne z tablicami informacyjno - pogl?dowymi, zwracaj?cymi uwag? na wyst?puj?ce w terenie osobliwo?ci przyrody.


Podsumowanie.


Jak wspomniano na wst?pie, teren rezerwatu Górna Krasna fragmentarycznie zosta? w??czony do projektu obszarów tworz?cych Europejsk? Sie? Ekologiczn? Natura 2000. Celem jej utworzenia jest zachowanie bioró?norodno?ci na obszarach pa?stw Wspólnoty poprzez ochron? najcenniejszych, niejednokrotnie zagro?onych walorów przyrodniczych Europy.
Sie? Natura 2000 powsta?a na podstawie dwóch aktów prawnych UE: Dyrektywy Ptasiej, wyznaczaj?cej obszary Specjalnej Ochrony Ptaków /OSO/ i Dyrektywy Siedliskowej, wyznaczaj?cej Obszary Specjalnej Ochrony Siedlisk / SOO/.
Do obu wymienionych dyrektyw opracowano za??czniki zawieraj?ce nazwy siedlisk oraz gatunków fauny i flory chronionych ze wzgl?du na zagro?enia w skali europejskiej.
Obszar doliny Krasnej w??czony do projektu Natura 2000 obejmuje 1732 ha, na które sk?ada si? cz??? rezerwatu Górna Krasna oraz przywodne tereny doliny.
Ponadkrajowa warto?? przyrodnicza tych terenów wynika z wyodr?bnienia w dolinie 13 siedlisk flory, wymienionych w Za??czniku I do Dyrektywy Siedliskowej, w tym pi?ciu siedlisk uznanych za priorytetowe /górskie i ni?owe murawy bli?niczkowe, torfowiska wysokie z ro?linno?ci? torfotwórcz?, torfowiska nakredowe, bory i lasy bagienne, lasy ??gowe i nadrzeczne zaro?la wierzbowe/ oraz wymienionych w Za??czniku II przedstawicieli fauny
/trzepla zielona, zalotka wi?ksza, modraszek telejus, czerwo?czyk nieparek, minóg ukrai?ski, g?owacz bia?op?etwy, piskorz, traszka grzebieniasta, nocek du?y, bóbr europejski, wydra/ w liczbie 11 gatunków. W Dolinie Krasnej, proponowanej do obj?cia ochron? w ramach SOO, stwierdzono równie? obecno?? 18 gatunków ptaków wymienionych w Za??czniku I do Dyrektywy Ptasiej.
Bardzo wa?nym aspektem wdra?ania sieci Natura 2000 jest uzyskanie akceptacji spo?eczno?ci lokalnej i w??czenie jej mi?dzy innymi poprzez Programy Rolno?rodowiskowe w dzia?ania ochronne. Ze wzgl?du na fakt, ?e tereny rolnicze zajmuj? niemal po?ow? powierzchni obszaru projektowanego do obj?cia sieci? Natura 2000, utworzenie SOO Dolina Krasnej mo?e sta? si? przyk?adem dzia?alno?ci gospodarczej cz?owieka, umo?liwiaj?cej zachowanie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków fauny i flory we w?a?ciwym stanie.



Zarz?d ?wi?tokrzyskich i Nadnidzia?skich Parków Krajobrazowych:

Kielce, luty 2005 r.


Ko?ciak E., Klesyk E., Michalik M.. 2005. W dolinie Krasnej. Skar?yskie Zeszyty Ligi Ochrony Przyrody zeszyt nr 9; Skar?ysko – Kamienna s. 43-52









Opracowa?: A.Sta?kowiak

Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.

Opublikowane: 2006-03-15 (22910 odsłon)

[ Wróć ]

Theme Design© 2004(c) by: Lorkan Themes

Wszystkie znaki © nale?a do ich prawowitych w?ascicieli
PHP-Nuke Copyright © 2004 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL.
PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Powered by TURBO NUKE PL

Tworzenie strony: 0.10 sekund


TOP SWIETOKRZYSKIE !